Reageren op en aanpassen aan een nieuwe realiteit
Professor Witte Hoogendijk is hoofd van de afdeling Psychiatrie van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam én expert op het gebied van stress en burn-out. In deze video vertelt hij over onze normale reactie op stress, en over de pandemie en het effect ervan op onze stressreactie. Verder geeft hij een aantal strategieën om ons aan te passen aan de nieuwe realiteit.
Belangrijkste inzichten
-
Het effect van de COVID-19-crisis is zichtbaar in fasen: De eerste fase is de acute staat van stress. Voor medewerkers in de gezondheidszorg was angst bijvoorbeeld een grote factor: wat te doen als ziekenhuizen overvol raken en de beslissing moet worden genomen over wie wel of niet wordt toegelaten? Voor anderen was er acute stress over geld. Het is van het grootste belang om in deze fase je zorgen en je angsten te uiten.
-
De tweede fase is de ‘wachten op nieuw gevaar’-zone: We moesten wachten op instructies van onze leidinggevenden en de overheid over hoe om te gaan met deze situatie. Omdat er nog weinig bekend was, waren de juiste aanwijzingen niet meteen beschikbaar. Na de eerste, acute fase voelen we niet langer de daarbij behorende signalen (zoals hartkloppingen), maar we zitten nog wel in een toestand van chronische stress, die dagen tot weken kan duren.
-
Als we te lang in deze ‘wachten op nieuw gevaar-zone’ blijven, kan dit tot depressie leiden: Wat in feite een effectieve overlevingsstrategie voor de korte termijn is, zorgt – totdat de stressor verdwijnt – voor een risico op depressie. De stressor, COVID-19, zal waarschijnlijk niet snel verdwijnen. Maar als we nog langer onze activiteiten beperken, blijven we daar in hangen. We onderdrukken dan onze motivatie en initiatieven, met andere woorden: onszelf.
-
In de derde fase leren we omgaan met de nieuwe realiteit: Door onze dagelijkse routines aan te passen; bijvoorbeeld door vergaderingen online te doen en ook het bijpraten met vrienden. Missies van organisaties en bedrijfsplannen moeten mogelijk worden aangepast; een collectieve verantwoordelijkheid geïnitieerd door leiderschap.
-
Managers kunnen hun teams op drie manieren helpen: Zelf open zijn over hun onzekerheid; deze situatie immers ongekend, er is geen duidelijke handleiding voor. Ten tweede kunnen ze oude werkpatronen aanpassen aan de huidige situatie, bijvoorbeeld zorgen voor een ‘buddy-systeem’ binnen het team, of dagelijkse koffiemomenten op afstand organiseren. Verder kunnen ze de missie van het bedrijf versterken - waarom doen we wat we doen - en van daaruit duidelijke doelen en ambities stellen.
-
Het behalen van nieuwe mijlpalen – doelen en ambities - kan ingewikkeld zijn omdat ze misschien anders zijn dan voorheen: Bij het stellen van deze doelen is het essentieel om iedereen erbij te betrekken. Als je je als teamlid betrokken voelt, vergroot je je veerkracht en neemt je vermogen toe om met eventuele nieuwe stress om te gaan.
Duik dieper
Kun jij wat Martin kan?
Om je energieniveau hoog te houden en positief te blijven, is het essentieel om regelmatig pauzes te nemen. Om je te helpen meer uit je pauze te halen, zal Martin Pet, sport- en prestatiepsycholoog en fysioloog, je uitdagen om een breed scala aan oefeningen te doen.
Over het bemanningslid
Witte Hoogendijk • Hoogleraar Psychiatrie
Dr. Hoogendijk behaalde zijn medische graad aan de UvA en werd door de Landelijke Onderzoeksraad aangesteld om een medische specialisatie in de Psychiatrie te combineren met zijn onderzoeksopleiding aan het VUmc. Hij richtte zich op depressie in combinatie met behandelingen als lichtbehandeling, (farmaco)genetica, neuro-imaging, endocrinologie en biologische epidemiologie. Tegenwoordig leidt hij neurobiologisch en toegepast onderzoek aan de afdeling Psychiatrie.
Jouw reis tot nu toe
Reageren op en aanpassen aan een nieuwe realiteit
Professor Witte Hoogendijk over reageren op en aanpassen aan een ongekende stressfactor
Jij bent hier